Türkiye’de Siyaset-Mafya-Devlet İlişkilerinin Sembolü Susurluk Kazası 27 Yıl Önce Bugün Yaşandı
Susurluk Kazası, Türk tarihinin mafya-devlet-siyaset ilişkilerinin ortaya çıktığı en sembolik olaylardan biridir.
Balıkesir’in Susurluk ilçesinde 27 yıl önce meydana gelen kazada aynı araçta bir kamu görevlisi, bir suç örgütü lideri ve bir milletvekili bulunuyordu.
Türkiye’de büyük infial yaratan olaylar uzun süre ülke gündeminde kaldı.
O halde 27 yıl önce Bursa-Balıkesir karayolunda yaşananları hatırlayalım.
Susurluk Kazası veya Susurluk Skandalı olarak kayıtlara geçen olay, 3 Kasım 1996 tarihinde Balıkesir-Bursa karayolunun Susurluk ilçesine bağlı Çatalceviz mevkiinde saat 19.25 sıralarında meydana geldi.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli skandallarından biri olan Susurluk Kazasında, bir aşiret reisi, bir milletvekili, bir emniyet müdürü ve Interpol’ün her yerde aradığı idealist bir figür aynı araçta bulundu.
Mercedes otomobili kamyona çarptı ve suç örgütünün elebaşı Abdullah Çatlı hayatını kaybetti.
DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Bucak kazayı yaralı olarak atlattı.
Kazanın ardından Devlet-Mafya ilişkisine ilişkin önemli bir tartışma başladı. Kamuoyu, örgüt başkanının, milletvekilinin ve emniyet müdürünün araçta tam olarak ne yaptığını sorguladı.
Olayın ardından açıklama yapan Başbakan Tansu Çiller, yaşananların devletle ilişkilendirilmesini eleştirdi. ‘Devlet mafyayla savaşır. “Mafyayla ilişki kurmaz” dedi. Çiller öyle söylese de kazadan sonra herkes mafya-devlet-aşiret ilişkilerinden söz etti. Bu skandal Türkiye’nin tek gündemi haline geldi.
Kazada sahte kimlik kullanan Abdullah Çatlı’nın yanı sıra Mercedes sürücüsü Hüseyin Kocadağ ve Melahat Özbay ile sahte kimlik kullanan Gonca Us da hayatını kaybetti.
Olayın ardından çeşitli zamanlarda üç farklı rapor hazırlandı. Bu raporların ilki MİT, ikincisi Başbakanlık Müsteşarlığı, üçüncüsü ise TBMM Susurluk Komisyonu tarafından hazırlandı.
Devlet Güvenlik Mahkemesi de davanın özetini hazırladı.
Yaşanan gelişmelerin ardından hazırlanan 1. Susurluk Raporu’nun olayın üzerini örtmeyi amaçlaması nedeniyle akşam saatlerinde ülke genelinde ışık söndürme eylemleri düzenlendi.
Hükümetin bu konuyu en aza indirmek ve zarar vermek için sürekli çaba göstermesi toplumda büyük infial yarattı.
Sanatçıların da katıldığı ‘Karanlıktan çıkmak için bir dakika karanlık’ protestolarına milyonlarca kişi katıldı.
Refah Partisi Adalet Bakanı Şevket Kazan’ın bu eylemleri ‘Şamdan Oynuyorlar’ olarak tanımlaması üzerine tepkiler çığ gibi büyüdü.
Necmettin Erbakan, “Glu Glu dansı yapıyorlar” diyerek protestolara yönelik küçümseyici tavırlara bir yenisini daha ekledi.
Siyasilerin bu yönde yaptığı açıklamalar toplumsal muhalefetin protestolara daha fazla destek vermesine yol açtı.
Bir Dakikalık Karanlık protestolarına Türkiye’nin tüm şehirlerinde milyonlarca kişi katıldı.
Yapılan tüm çalışmalara ve itirazlara rağmen, kazada aynı araçta bulunan kişilerin ilişkisini ortaya koyan hiçbir soruşturma olmadı.
TBMM’de oluşturulan komisyon 61 farklı kişiyi dinledi ancak hazırlanan rapor şeffaf olmaktan uzaktı.
Kaza yapan araçtan çıkarılan malzemeler de gündemi meşgul eden bir diğer konu oldu. Araçtan çok sayıda silah, sahte kimlik ve sahte belge çıkarıldı.
Susurluk Kazası, Türkiye’de ‘Derin Devlet’ tartışmalarının gündeme geldiği ve kamuoyuna yansıdığı süreçlerden biriydi.
Devletin sürekli olayları kapatması ve meşru müdafaa refleksiyle devreye girmesi toplumsal refleksleri daha da büyüttü.
Susurluk Kazası yıllar sonra Ergenekon İddianamesinde değerlendirildi.
Kazadan yıllar sonra İçişleri Bakanı Mehmet Ağar, yıllar süren davanın ardından Susurluk Çetesi’nin elebaşı olduğu gerekçesiyle 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Kaotik sürecin, bir yıl sonra yaşanacak 28 Şubat Süreci’ni tetikleyen olaylardan biri olduğu iddia ediliyor.
Devlet bu konuda kamuoyunu yeterince bilgilendirmemekte ve meşru müdafaa ilkesine göre hareket etmektedir; Bu da ne olup bittiğinin bugün bile tam olarak netlik kazanmamasına neden oldu.
Susurluk Kazası veya Skandalıyla ilgili sorular 27 yıl geçmesine rağmen hala yanıtını bulamadı.
